Jeżeli doszło do naruszenia Twoich podstawowych praw, takich jak prawo do życia, rzetelnego procesu sądowego, wolności słowa, poszanowania mienia w drodze aktów dyskryminacji, złego, nieludzkiego traktowania a krajowe instrumenty prawne okazały się nieskuteczne, masz prawo i powinieneś szukać pomocy i ochrony przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka w Strasburgu.
W postępowaniu przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka państwo i obywatel traktowani są na równi.
Skarga kierowana jest do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.
Europejski Trybunał Praw Człowieka jest sądem międzynarodowym, którego siedziba mieści się w Strasburgu. W Trybunale orzekają niezależni sędziowie z państw członkowskich Rady Europy. Do tego sądu jednostka składa skargę w przypadku naruszenia praw zagwarantowanych w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka oraz w protokołach dodatkowych.
W jakich sprawach może zostać złożona skarga do Trybunału?
W sytuacji naruszenia praw zagwarantowanych w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka oraz w protokołach dodatkowych, wśród których można wymienić sprawy związane z:
- tymczasowym aresztowaniem
- naruszeniem wolności osobistej
- wolnością słowa i prasy
- prawami pracowniczymi
- różnymi formami dyskryminacji
- wolnością zrzeszania się
- dostępem do pomocy prawnej
- prawem do sądu
- wolnością osobistą
- wolnością pokojowego zgromadzania się
- prawem własności
- prawem do prywatności
- prawami kobiet
- dostępem do informacji publicznej
Skarga może dotyczyć wyłącznie działań lub aktów władzy publicznej i jest wnoszona przeciwko państwu. W skardze należy wykazać, że doszło do naruszenia praw zagwarantowanych przez Konwencję, ponieważ Trybunał nie rozstrzyga o prawach lub obowiązkach stron postępowania a ustala, czy doszło w postępowaniu krajowym lub w związku z nim do naruszenia praw człowieka.
Jakie są warunki skutecznego złożenia skargi do Trybunału?
Jednostka musi wyczerpać drogę postępowania przed sądem krajowym, czyli skorzystać z środków prawnych przewidzianych w krajowym systemie ochrony prawa, zwłaszcza z dostępnych środków odwoławczych.
Skargę do Trybunału należy złożyć nie później niż w ciągu 6 miesięcy od dnia wydania ostatecznego orzeczenia przez najwyższy dla danych spraw sąd krajowy lub inny właściwy organ.
Czym jest skarga do Trybunału?
Skarga wnoszona jest na formularzu składającym się z ośmiu części wypełnianym w języku ojczystym skarżącego. Stanowi pismo, zawierające zarzuty dotyczące naruszenia określonego prawa z jego wskazaniem i uzasadnieniem naruszenia, składane po wyczerpaniu krajowych środków prawnych. W skardze strona wyjaśnia, że droga krajowa została wyczerpana. Do skargi strona załącza kopie wydanych krajowych orzeczeń sądowych oraz inne dowody, które uznaje za istotne w sprawie.
Kto składa skargę?
Skargę składa pokrzywdzony obywatel, może być to również grupa osób lub organizacja pozarządowa. Skarżący może ustanowić swojego przedstawiciela, w tym profesjonalnego pełnomocnika, który będzie go reprezentował w postępowaniu przed Trybunałem.
Jakie rozstrzygnięcia zapadają w Trybunale?
Sprawa może zakończyć się polubownym rozstrzygnięciem sporu, a jeśli nie doszło do zawarcia ugody wówczas po przeprowadzeniu rozprawy Trybunał wydaje wyrok. Trybunał zasądza słuszne zadośćuczynienie za poniesione straty. Wyrok jest wiążący dla państwa.
Pierwszeństwo stosowania Europejskiej Konwencji Praw Człowieka przed polską ustawą.
Postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Warszawie z 2008-05-23, III SA/Wa 832/08
Każdy podmiot stosujący prawo w Polsce, zatem także Trybunały, sądy powszechne, administracyjne oraz – referendarz sądowy – działający w ramach sądów administracyjnych, powinny przestrzegać pierwszeństwa stosowania Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, ponieważ skutkiem niezastosowania się podmiotu rozstrzygającego sprawę do wskazań wynikających z orzecznictwa Trybunału Praw Człowieka może być odpowiedzialność odszkodowawcza państwa.
Europejska Konwencja Praw Człowieka ma pierwszeństwo przed ustawą, także Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, jeżeli ustawy tej nie da się z stosować w zgodzie z Konwencją.
Obywatele polscy obok Włoch, Turcji, Rosji składają najwięcej skarg do ETPC.