Stanisława Tymańskiego – właściciela szkółki ogrodniczej i leśnej spod Poznania łączyła z Jonasem Blumendorf – przedsiębiorcą z Köln umowa na dostawę sadzonek pelargonii. W umowie kontrahenci postanowili, że wszelkie spory powstałe na tle jej realizacji będzie rozpatrywał utworzony w tym celu sąd arbitrażowy z siedzibą w Poznaniu. Ponieważ Jonas Blumendorf uporczywie zalegał z płatnościami za dostarczone sadzonki, Stanisław Tymański zmuszony był wystąpić do sądu. Uzyskał wyrok przeciwko kontrahentowi nakazujący zapłacić Panu Stanisławowi kwotę 45 000,00 Euro wraz z odsetkami i kosztami procesu. Pan Stanisław zastanawia się, czy taki wyrok jest wystarczający do przeprowadzenia postępowania egzekucyjnego w Niemczech. Czy powinien podjąć jeszcze dodatkowe czynności?
Pojęcie zagranicznego orzeczenia arbitrażowego.
Uznanie a wykonanie orzeczenia.
Do którego sądu należy skierować wniosek o stwierdzenie wykonalności orzeczenia arbitrażowego?
Podstawy uwzględnienia wniosku.
Jakie dokuemnty należy przedłożyć wraz ze wnioskiem.
Procedura obowiązująca przed sądem Państwa wykonania.
Stwierdzenie wykonalności zagranicznego orzeczenia arbitrażowego według prawa niemieckiego.
Kwestie uznania oraz wykonalności zagranicznych orzeczeń arbitrażowych rozstrzyga Konwencja o uznawaniu i wykonywaniu zagranicznych orzeczeń arbitrażowych sporządzona w Nowym Jorku dnia 10 czerwca 1958 r. (zwana dalej Konwencją nowojorską). Aby zrealizować prawa wynikające z orzeczenia zagranicznego sądu arbitrażowego należy uzyskać uznanie lub stwierdzenie wykonalności takiego orzeczenia.
POJĘCIE ZAGRANICZNEGO ORZECZENIA ARBITRAŻOWEGO.
Zagraniczne orzeczenie arbitrażowe to zarówno orzeczenie wydane przez arbitrów powołanych dla rozstrzygnięcia konkretnej sprawy (sąd arbitrażowy ad hoc), jak i przez stałe instytucje arbitrażowe, osądzeniu którym poddały się strony.
Konwencja nowojorska odnosi się także do takich orzeczeń arbitrażowych, które w państwie, w którym żąda się ich uznania lub wykonania, nie są uważane za tzw. orzeczenia krajowe. Oznacza to, że orzeczenia zagranicznych sądów arbitrażowych są wykonywane nawet w tych krajach, które nie uznają orzeczeń sądowych danego państwa. Sądy danego państwa mają zatem jurysdykcję krajową do orzekania w sprawie uznania lub stwierdzenia wykonalności orzeczenia zagranicznego bez względu na to, w którym państwie został wydany wyrok arbitrażowy.
UZNANIE A WYKONANIE ORZECZENIA
Z uznaniem orzeczenia mamy do czynienia w sytuacji, kiedy dane rozstrzygnięcie nie nadaje się do wykonania w drodze egzekucji. Stwierdzenie wykonalności orzeczenia następuje natomiast w tych wszystkich przypadkach, kiedy możliwa jest przymusowa realizacja orzeczenia na drodze postępowania egzekucyjnego. Takim orzeczeniem jest wyrok, który uzyskał Pan Stanisław.
DO KTÓREGO SĄD SKIEROWAĆ WNIOSEK O STWIERDZENIE WYKONALNOŚCI ORZECZENIA ARBITRAŻOWEGO?
Z wnioskiem o uznanie lub stwierdzenie wykonalności orzeczenia sądu arbitrażowego należy zwrócić się do sądu powszechnego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę strony, przeciwko której takie orzeczenie zostało wydane. W omawianym przykładzie będzie to sąd w Kolonii (Oberlandesgericht Köln).
PODSTAWY UWZGLĘDNIENIA WNIOSKU.
Stwierdzenie wykonalności zagranicznego sądu arbitrażowego będzie mogło zostać uzyskane tylko wtedy, gdy podstawą wydania orzeczenia arbitrażowego była umowa arbitrażowa sporządzona w formie pisemnej. Po pojęciem „umowa pisemna” należy rozumieć zarówno klauzulę arbitrażową stanowiącą część umowy głównej, jak i samodzielną umowę o arbitraż.
JAKIE DOKUMENTY NALEŻY PRZEDŁOŻYĆ WRAZ Z WNIOSKIEM.
Wraz z wnioskiem o uznanie/stwierdzenie wykonalności zagranicznego sądu arbitrażowego należy przedłożyć:
1. oryginał orzeczenia sądu arbitrażowego lub jego uwierzytelniony odpis,
2. oryginał umowy arbitrażowej lub uwierzytelniony jej odpis.
Jeżeli orzeczenie lub umowa arbitrażowa sporządzone zostały w innym języku niż język urzędowy kraju, w którym dochodzi się praw z orzeczenia, strona żądająca wykonania orzeczenia powinna przedłożyć tłumaczenie tych dokumentów na ten język uwierzytelniony przez tłumacza urzędowego lub przysięgłego, przedstawiciela dyplomatycznego lub konsularnego (art. IV pkt 2 Konwencji).
PROCEDURA OBOWIĄZUJĄCA PRZED SĄDEM PAŃSTWA WYKONANIA
Uznanie orzeczenia arbitrażowego za wiążące lub stwierdzenie jego wykonalności następuje zgodnie z procedurą obowiązującą na obszarze, na którym dochodzi się praw z orzeczenia. Powyższe oznacza, że dotyczy to reguł postępowania organów danego państwa, właściwości sądu oraz trybu rozpoznania sprawy, nie odnosi się natomiast do przesłanek wniosku o stwierdzenie wykonalności orzeczenia ani przyczyn odmowy wykonania, które w sposób wyczerpujący zostały określone w Konwencji nowojorskiej.
STWIERDZENIE WYKONALNOŚCI ZAGRANICZNEGO ORZECZENIA ARBITRAŻOWEGO WEDŁUG PRAWA NIEMIECKIEGO
Przepisy niemieckiego kodeksu postępowania cywilnego (Zivilprozessordnung, ZPO) w kwestiach dotyczących uznania i stwierdzenia wykonalności zagranicznego orzeczenia arbitrażowego wprost odsyłają do Konwencji nowojorskiej, wskazując jednocześnie, że odesłanie nie narusza postanowień zawartych w innych umowach państwowych (§ 1061 ZPO). Sądem właściwym do rozpoznania wniosku jest Wyższy Sąd Krajowy (Oberlandesgericht, §1062 (1) ZPO). Przed wydaniem postanowienia stwierdzającego uznanie lub wykonalność zagranicznego orzeczenia arbitrażowego strona przeciwna wzywana jest do pisemnego ustosunkowania się do wniosku. Podstawą stwierdzenia wykonalności, jeżeli umowy dwustronne nie stanowią o innych dodatkowych wymogach, są oryginał orzeczenia arbitrażowego lub jego uwierzytelniony odpis (§1064 ZPO), a także oryginał umowy arbitrażowej lub jej uwierzytelniony odpis. Ustawodawca niemiecki przewiduje także możliwość wystąpienia z wnioskiem o uchylenia postanowienia o stwierdzeniu wykonalności w państwie wykonania orzeczenia, jeżeli doszłoby do uchylenia wyroku sądu polubownego za granicą.
Aplikantka radcowska Monika Milka.
POJĘCIE ZAGRANICZNEGO ORZECZENIA ARBITRAŻOWEGO
