Od 01.01.2012 r. obowiązują nowe przepisy prawa, które w dużym stopniu powinny ułatwić pacjentom dochodzenie rekompensaty pieniężnej za szkody medyczne, będące efektem pomyłki, błędu lub niedbalstwa lekarza lub personelu medycznego na drodze pozasądowej. Podobnie jak w praktyce prawniczej, tak również w postępowaniu leczniczym nie ma miejsca na dowolność, lekceważenie pacjenta, traktowanie go jak „prawie” równego partnera. Pacjent ma prawo wiedzieć, że zostały podjęte wszystkie konieczne działania, ratujące jego zdrowie i życie a niedopełnienie tych obowiązków musi być surowo sankcjonowane.
W artykule zostały omówione następujące kwestie:
Podstawa prawna dochodzenia rekompensaty.
Zdarzenia medyczne uzasadniające wypłatę rekompensaty.
Przykładowy katalog zdarzeń medycznych.
Co nie stanowi błędu lekarskiego lub zaniedbania medycznego?
Warunki ubiegania się o świadczenie za błąd medyczny?
Kto może być wnioskodawcą – podmiotem składającym wniosek o ustalenie zdarzenia medycznego?
Opłata od wniosku o ustalenie zdarzenia medycznego.
Termin na złożenie wniosku o ustalenie zdarzenia medycznego.
Wojewódzka komisja do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych.
Odszkodowanie i zadośćuczynienie wypłaca ubezpieczyciel.
Maksymalna wysokość rekompensaty.
Odszkodowanie pozasądowe a sądowe.
Ważne – dla kogo nowe przepisy?
Podstawa prawna dochodzenia rekompensaty.
Przepisy prawa dotyczące dochodzenia odszkodowania i zadośćuczynienia za szkody medyczne znajdują się w art. 67 a do 67o (Rozdział 13a Zasady i tryb ustalania odszkodowania i zadośćuczynienia w przypadku zdarzeń medycznych) ustawy z dnia 06 listopada 2008 r. 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.
Zdarzenia medyczne uzasadniające wypłatę rekompensaty.
Szkoda medyczna, która uzasadnia wypłatę świadczenia musi być skutkiem zdarzenia medycznego, które miało miejsce na terenie szpitala (szpital należy rozumieć zgodnie z definicją zawartą w ustawie o z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej).
Zdarzenie medyczne to zakażenie pacjenta biologicznym czynnikiem chorobotwórczym, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia, śmierć pacjenta będące następstwem niezgodnej z aktualną wiedzą medyczną:
– diagnozy, jeżeli spowodowała ona niewłaściwe leczenie albo opóźniła właściwe leczenie, przyczyniając się do rozwoju choroby;
– leczenia, w tym wykonania zabiegu operacyjnego;
– zastosowania produktu leczniczego lub wyrobu medycznego.
Przykładowy katalog zdarzeń medycznych.
Szkodę medyczną stanowi m.in:
– zakażenie wirusem żółtaczki HBV
– inne zakażenia szpitalne
– błędy popełnione przy porodzie i inne błędy okołoporodowe
– nierozpoznanie lub zbagatelizowanie objawów zawału mięśnia sercowego lub udaru
– uszkodzenia ciała podczas operacji tarczycy
– pozostawienie ciała obcego po zabiegu chirurgicznym
– uszkodzenie stawów żuchwowo – skroniowych przy protetyce stomatologicznej.
Szacuje się, ze rocznie jest popełnianych ok. 840 000 błędów i pomyłek medycznych.
Co nie stanowi błędu lekarskiego lub zaniedbania medycznego?
Za błąd nie uznaje się normalnych, możliwych do wystąpienia następstw leczenia, które stanowią ryzyko zastosowania określonej metody leczenia.
Warunki ubiegania się o świadczenie za błąd medyczny?
Wymogiem formalnym jest złożenie wniosku o ustalenie zdarzenia medycznego do wojewódzkiej komisji do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych. W treści wniosku należy uprawdopodobnić zdarzenie medyczne, którego następstwem było zakażenie, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia albo śmierć pacjenta oraz szkodę majątkowej lub niemajątkową (krzywdę). Wniosek powinien zawierać także propozycję wysokości odszkodowania i zadośćuczynienia. Do wniosku wnioskodawca załącza dowody uprawdopodobniające okoliczności wskazane w jego treści.
Formularz wniosku o wypłatę odszkodowania za błąd medyczny.
Kto może być wnioskodawcą – podmiotem składającym wniosek o ustalenie zdarzenia medycznego?
Wnioskodawcą może być:
- pacjent
- przedstawiciel ustawowy pacjenta np. rodzic
- spadkobiercy pacjenta w przypadku zdarzenia medycznego, którego skutkiem była śmierć pacjenta.
Pacjentem jest osoba zwracająca się o udzielenie świadczeń zdrowotnych lub korzystająca ze świadczeń zdrowotnych udzielanych przez podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych lub osobę wykonującą zawód medyczny (art. 3 ust. 1 pkt. 4 z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta).
Opłata od wniosku o ustalenie zdarzenia medycznego.
Złożenie wniosku podlega opłacie stałej w wysokości 200 zł bez względu na kwotę żądanego odszkodowania i zadośćuczynienia. Kwota ta wydaje się być niska w porównaniu z opłatą sądową, która wynosi 5 % kwoty dochodzonej pozwem max. 100.000 zł.
Termin na złożenie wniosku o ustalenie zdarzenia medycznego.
Wniosek o ustalenie zdarzenie medycznego wnosi się do wojewódzkiej komisji do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych w terminie 1 roku od dnia, kiedy podmiot składający wniosek dowiedział się o szkodzie, jednakże termin ten nie może być dłuższy niż 3 lata od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie skutkujące zakażeniem, uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia albo śmiercią pacjenta.
Wojewódzka komisja do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych.
Wnioskodawca składa wniosek o ustalenie zdarzenia medycznego do wojewódzkiej komisji do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych właściwej ze względu na siedzibę szpitala. W skład tej komisji wchodzi 16 członków: 8 osób z wykształceniem i doświadczeniem medycznym oraz 8 osób z wykształceniem i doświadczeniem prawniczym. Wojewódzkie komisje orzekają w składzie 4 – osobowym. Celem postępowania przed komisją jest ustalenie, czy zdarzenie, którego następstwem była szkoda majątkowa lub niemajątkowa, stanowiło zdarzenie medyczne. Postępowanie przed komisją kończy się orzeczeniem o zajściu zdarzenia medycznego lub jego braku. Rozstrzygnięcie powinno zapaść w ciągu trzech miesięcy od dnia złożenia wniosku, w porównaniu sprawa sądowa trwa od czterech do dziesięciu lat. Wojewódzka komisja nie ustala rozmiaru szkody, kwestii adekwatnego związku przyczynowego, wysokości rekompensaty a jedynie, że nastąpił lub nie błąd/ zaniedbanie medyczne. Do postępowania przed wojewódzką komisją znajdują zastosowanie odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania cywilnego.
Wojewódzkie Komisje ds. Orzekania o Zdarzeniach Medycznych.
Odszkodowanie i zadośćuczynienie wypłaca ubezpieczyciel.
Ubezpieczyciel po otrzymaniu zawiadomienia wojewódzkiej komisji o rozstrzygnięciu zapadłym w sprawie, przedstawia wnioskodawcy w terminie 30 dni propozycję odszkodowania i zadośćuczynienia w oparciu o własne ustalenie rozmiaru szkody. Jeśli ubezpieczyciel nie uczyni tego w terminie 30 – dniowym, wówczas jest związany kwotą zaproponowaną przez wnioskodawcę. Ubezpieczycielem właściwym do wypłaty rekompensaty jest ubezpieczyciel, z którym szpital, gdzie doszło do nieprawidłowości, zawarł umowę ubezpieczenia.
Maksymalna wysokość rekompensaty.
Maksymalna wysokość odszkodowania i zadośćuczynienia w odniesieniu do jednego pacjenta wynosi w przypadku:
– zakażenia, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia pacjenta: 100.000,00 zł
– śmierci pacjenta: 300.000,00 zł.
Są to kwoty maksymalne, czyli jeśli pacjent chce dochodzić wyżej kwoty rekompensaty pieniężnej powinien złożyć pozew do sądu, jednak wówczas musi liczyć się ze zdecydowanie wyższymi kosztami sądowymi i dłuższym terminem rozpoznania sprawy, który może trwać lata a nie miesiące.
Odszkodowanie pozasądowe a sądowe.
Pacjent ma prawo wyboru, czy będzie dochodził odszkodowania i zadośćuczynienia pieniężnego na drodze pozasądowej przed wojewódzką komisją do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych czy na drodze sądowej. Droga pozasądowa przed wojewódzką komisją jest korzystna dla pacjenta także dlatego, że wnioskodawca może nie przyjąć propozycji ubezpieczyciela co do kwoty odszkodowania i zadośćuczynienia, składając oświadczenie o jej odrzuceniu i wówczas nadal pozostaje mu droga dochodzenia rekompensaty przed sądem powszechnym. Jeśli jednak wnioskodawca przyjmie propozycję ubezpieczyciela, wówczas wraz z oświadczeniem o przyjęciu propozycji składa oświadczenie o zrzeczeniu się wszelkich roszczeń o odszkodowanie i zadośćuczynienie pieniężne za szkody medyczne, które ujawniły się do dnia złożenia wniosku. Jednakże takie zrzeczenie nie obejmuje zdarzeń, które ujawnią się w terminie późniejszym – po dniu złożenia wniosku, ponieważ w tym zakresie oraz co do waloryzacji otrzymanej kwoty pacjent będzie mógł wnieść powództwo do sądu powszechnego.
Inne środki prawne to także zgłoszenie do prokuratury zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa lub skarga do Izby Lekarskiej.
Ważne – dla kogo nowe przepisy?
Po pierwsze nowe przepisy znajdują zastosowanie do zdarzeń medycznych, które miały miejsce po dniu wejścia w życie ustawy, czyli po dniu 01.01.2012.
Po drugie przepisy te znajdują zastosowanie również do zdarzeń medycznych, które miały miejsce przed dniem wejścia w życie ustawy, w przypadku gdy nie upłynął termin na złożenie wniosku o ustalenie zdarzenia medycznego, o czym mowa powyżej.
Celem nowych przepisów jest ułatwienie dochodzenia rekompensaty za błędy medyczne w szybkim postępowaniu przed wojewódzką komisją, przyszłość jednak pokaże, jak ustawa funkcjonuje w praktyce.
Zadaj pytanie na blogu:
SĄDOWE ZADOŚĆUCZYNIENIA ZA BŁĄD MEDYCZNY
BŁĘDY LEKARSKIE I ZANIEDBANIA MEDYCZNE
Artykuł sporządzono na podstawie (kiknij i pobierz) uzasadnienia do projektu ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.
Aplikantka radcowska Sylwia Gładysz
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z dnia 31 marca 2009 r.)
- Ustawa o działalności leczniczej z dnia 15 kwietnia 2011 r. (Dz.U. z 2011 Nr 112 poz. 654)
- Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. Nr 234, poz. 1570)
- Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z dnia 1 czerwca 2011 r.)
- Europejska Karta Praw Pacjenta
