Zwyczajowo opiekę nad małoletnim sprawują rodzice, w wyjątkowych sytuacjach jeden z nich. Jednak co w momencie, gdy rodzice nie żyją lub nie są w stanie opiekować się dzieckiem. Kto i w jaki sposób może w takim wypadku przejąć pieczę nad małoletnim?
Śmierć rodziców
Zwykle opiekę nad dzieckiem sprawują rodzice, to oni decydują o wszystkich aspektach życia dziecka, wybierają szkołę, rozporządzają majątkiem. Są jednak w życiu sytuacje tragiczne, kiedy jeden z rodziców lub oboje umierają. W przypadku śmierci jednego z rodziców opiekę nad małoletnim sprawuje drugi rodzic. Jeśli nie może sprawować opieki nad dzieckiem z powodu:
-
odebrania wcześniej władzy rodzicielskiej,
-
śmierci,
-
nie posiada pełnej zdolności do czynności prawnych,
-
jest nieznany
W takim wypadku opiekuna małoletniego wyznacza sąd.
Dla kogo opieka?
Z reguły sąd powierza pieczę nad małoletnim najbliżej rodzinie dziadkom lub bliskim krewnym. Pamiętać należy jednak, że prawo do opieki nie jest prawem, które się dziedziczy. Zatem każdorazowo wyznaczenie opiekuna musi odbywać się za pośrednictwem sądu. To, że jesteśmy najbliższymi krewnymi rodziców nie upoważnia nas automatycznie do przejęcia pieczy nad małoletnim. Niejednokrotnie zdarza się, że jeszcze za życia rodzice wyznaczają osobę, która ma przejąć opiekę nad ich pociechą. Nie jest to w żaden sposób wiążące dla sądu, tym niemniej jest to brane pod uwagę. Sąd z reguły ocenia propozycję rodziców biorąc pod uwagę dobro dziecka i to czy wyznaczona osoba może przejąć opiekę. Istnieją bowiem przesłanki, które wykluczają możliwość zastania opiekunem prawnym. Należy do nich:
-
brak pełnej zdolności do czynności prawnych lub pozbawienie praw publicznych,
-
skazanie za przestępstwa seksualne lub z użyciem przemocy
-
wcześniejsze pozbawienie władzy rodzicielskiej
-
jeśli wcześniej orzeczono zakaz prowadzenia działalności związanej z wychowywaniem, leczeniem, edukacją małoletnich lub opieką nad nimi
-
istnieje prawdopodobieństwo nieodpowiedniego wywiązywania się z powierzonych obowiązków
Niejednokrotnie podczas starania się o opiekę nad dzieckiem niezbędna okazać się może pomoc prawna. Warto zasięgnąć opinii specjalisty, który pomoże nam ocenić nasze szanse i odpowiednio przygotować się do tego niełatwego wyzwania.
Prawa i obowiązki opiekuna
Wszystkie prawa i obowiązki opiekuna są tożsame z prawami i obowiązkami biologicznych rodziców. Oznacza to, że opiekunowie wyznaczeni przez sąd są zobligowani wykonywać swoje obowiązki tak samo jak biologiczni rodzice, kierując się interesem i dobrem osoby, którą mu powierzono. Dodatkowo opiekun sprawuje nadzór nad całym majątkiem podopiecznego, jednak w tym zakresie podlega on kontroli sądu opiekuńczego. Do jego obowiązków należy także sporządzenie inwentarzu majątku małoletniego.
