Najczęstsze uchybienia w postępowaniu administracyjnym prowadzonym przez organ:
– Art. 6 KPA (zasada praworządności)
– Art. 7 KPA (zasada prawdy obiektywnej)
– Art. 8 KPA (zasada pogłębiania zaufania)
– Art. 75 § 1 KPA (dowód)
– Art. 77 § 1 KPA
– Art. 78 KPA (wniosek dowodowy strony)
– Art. 80 KPA (zasada swobodnej oceny dowodów)
– Art. 107 § 3 KPA (uzasadnienie decyzji)
– Art. 10 § 1 KPA (zasada czynnego udziału strony)
– Art. 79 KPA (udział strony w czynnościach dowodowych)
– Art. 81 KPA (prawo strony wypowiedzenia się co do dowodów)
– Art. 140 KPA, art. 10 § 1 KPA (prawo strony wypowiedzenia się co uzupełniającego materiału dowodowego w postępowaniu odwoławczym)
– Art. 9 KPA
– Art. 11 KPA (wyjaśnienie zasadności przesłanek)
– Inne przepisy KPA dotyczące postępowania dowodowego art. 75 KPA – art. 88a KPA, w tym przede wszystkim art. 76 KPA (dokumenty urzędowe), art. 84 KPA (opinia biegłego) art. 86 KPA (przesłuchanie stron)
PODSTAWA PRAWNA I FAKTYCZNA DECYZJI.
|
Organ I instancji i organ II instancji orzekają według stanu prawnego i faktycznego z daty decyzji. Jeśli przepisy prawne uległy zmianie między wszczęciem postępowania a rozstrzygnięciem sprawy co do zasady znajdują zastosowanie przepisy nowe. |
– „Organy administracyjne orzekają według stanu faktycznego i prawnego istniejącego w dacie wydawania przez nie decyzji. Obowiązek ten dotyczy również organu drugiej instancji, co wynika z zasady dwuinstancyjności postępowania administracyjnego. Zgodnie z nią, organ drugiej instancji ma obowiązek uwzględniać aktualny stan faktyczny i prawny istniejący w dacie wydawania decyzji drugoinstancyjnej. Niezrealizowanie tego obowiązku łączy się z uchybieniem zasadzie prawdy obiektywnej (art. 7 i art. 77 § 1 KPA)” Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Krakowie z dnia 16 kwietnia 2010 r. II SA/Kr 541/09.
-„Organy administracji publicznej obowiązane są do działania na podstawie przepisów prawa. Oznacza to, iż winny dokonać oceny i podjąć rozstrzygnięcie w oparciu o przepisy obowiązujące w dniu wydania decyzji. Obowiązek ten dotyczy również sytuacji gdy, przepisy prawa ulegną zmianie w czasie między wszczęciem postępowania, a rozpatrzeniem sprawy. W takim przypadku zachowując jej tożsamość organy winny przy orzekaniu uwzględnić nowy stan prawny, jeśli z nowych przepisów nie wynika co innego. W braku szczególnych regulacji nie sposób przy tym uznać, iż ustalenia dokonane w wyniku czynności wyjaśniających podjętych na gruncie przepisów, które utraciły swą moc, nie mogą stanowić podstawy merytorycznego rozstrzygnięcia, jeśli zebrany materiał dowodowy jest wystarczający do rozpoznania sprawy na podstawie nowych przepisów”. Wyrok WSA w Opolu z 25.03.2010 r. II SA/Op 145/10.
– „Jeżeli zdarzenie prawne (zdarzenie będące przedmiotem regulacji prawnej) miało miejsce pod rządami innych przepisów prawnych, niż te które obowiązują w dacie wydania decyzji administracyjnej w tej sprawie, w przypadku braku przepisów przejściowych powstają wymagające rozstrzygnięcia wątpliwości interpretacyjne co do tego, jakie przepisy prawa materialnego powinny mieć zastosowanie w sprawie. W przypadku decyzji konstytutywnych, kształtujących stosunek administracyjnoprawny w chwili ich wydania, należy stosować przepisy obowiązujące w tej właśnie chwili (przepisy nowe), a w przypadku decyzji deklaratoryjnych, stwierdzających ukształtowanie się stosunku administracyjnoprawnego z mocy samego prawa we wcześniejszym okresie, stosować należy przepisy obowiązujące w chwili konkretyzacji tego stosunku, na mocy których doszło do powstania stosunku prawnego (przepisy poprzednie)”. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Warszawie z dnia 4 czerwca 2009 r. IV SA/Wa 517/09.
USTALANIE STANU FAKTYCZNEGO SPRAWY.
|
– Na organie spoczywa obowiązek podjęcia wszelkich czynności niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia rzeczywistego stanu faktycznego sprawy – obowiązek dążenia do prawdy obiektywnej, organ ustala okoliczności mające znaczenie oraz potrzebne dowody (art. 7 KPA) a postępowanie organ powinien prowadzić w sposób budzący zaufanie do władzy publicznej (art. 8 KPA):
– Na organie spoczywa obowiązek zebrania i rozpatrzenia całego materiału dowodowego w sposób wyczerpujący (art. 77 § 1 KPA);
– Jako dowód organ powinien dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a co nie jest sprzeczne z prawem (art. 75 § 1 KPA); – W uzasadnieniu decyzji organ wskazuje, które fakty uznał za udowodnione, dowody, na których oparł rozstrzygnięcie, dlaczego innym dowodom odmówił wiarygodności (art. 107 § 3 KPA); – Organ ocenia, czy dana okoliczność jest udowodniona na odstawie całokształtu materiału dowodowego (art. 80 KPA). |
-„Nie przeprowadzenie w sposób należyty postępowania wyjaśniającego, w szczególności nie rozważenie charakteru pobytu osoby zainteresowanej w miejscowości, z której dojeżdża ona do pracy i nie przeprowadzenie w sposób szczegółowy i wszechstronny postępowania dowodowego stanowi naruszenie art. 7 i art. 8 KPA, a także art. 77 par. 1 KPA.
Organy administracji są bowiem zobowiązane do podejmowania wszelkich kroków zmierzających do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego i winny prowadzić postępowanie w ten sposób, aby pogłębić zaufanie obywateli do państwa”. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 października 1983 r. SA/Lu 240/83.
– „Wyrażona w art. 7 KPA zasada postępowania administracyjnego odnosi się w równym stopniu do zakresu i wnikliwości postępowania wyjaśniającego i dowodowego jak i do stosowania norm prawa materialnego, to jest do całokształtu przepisów prawnych służących załatwieniu sprawy. Art. 7 KPA nie ustala hierarchii interesu społecznego i słusznego interesu obywateli ani też nie określa zasad rozstrzygania konfliktów między nimi. Z jego brzmienia wynika, iż ustawodawca przyjmuje regułę, zgodnie z którą oba te interesy podlegają równorzędnej ochronie bez dominacji którekolwiek z nich. W państwie prawa nie ma bowiem miejsca dla mechanicznie i sztywno pojmowanej nadrzędności interesu ogólnego nad interesem indywidualnym”. Wyrok WSA w Warszawie z 12.9.2008 r. V SA/Wa 943/08.
– „1. Zaniechanie przez organ administracji państwowej podjęcia czynności procesowych zmierzających do zebrania pełnego materiału dowodowego, zwłaszcza gdy strona powołuje się na określone i ważne dla niej okoliczności, jest uchybieniem przepisom postępowania administracyjnego, skutkującym wadliwość decyzji.
– 2. Uprawnienie organu administracji państwowej do wydawania decyzji o charakterze uznaniowym nie zwalnia tegoż organu z obowiązku zgromadzenia i wszechstronnego zbadania materiału dowodowego i wydania decyzji o treści przekonującej pod względem prawnym i faktycznym”. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 marca 1981 r. SA 234/81.
– „1. Organ państwowy działając w granicach uznania administracyjnego, zanim podejmie rozstrzygnięcie i zdecyduje w jakim zakresie uczyni użytek ze swych uprawnień, ma obowiązek: wyjaśnić wnikliwie i wszechstronnie stan faktyczny sprawy, wysłuchując strony w trakcie postępowania, a przed wydaniem decyzji /artykuły 7, 10 par. 1 oraz 77 KPA/; rozpatrzyć stan faktyczny w świetle wszystkich przepisów prawa materialnego mogących mieć zastosowanie w sprawie.
2. Decyzje uznaniowe wymagają również wnikliwego i logicznego uzasadnienia /art. 107 par. 3 KPA/. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 lipca 1982 r. II SA 883/82.
– „Czynienie podstawą ustaleń wadliwego operatu stanowi także naruszenie reguł procedury zawartych w art. 7, 75 § 1, art. 77 §1, art. 80 KPA”. Wyrok WSA w Poznaniu z 23.10.2007 r. II SA/Po 351/07.
– „Podstawowym, najbardziej elementarnym obowiązkiem organu administracyjnego, przygotowującego się do wydania decyzji, jest zebranie i ocena materiału dowodowego, który pozwoliłby ustalić wszystkie okoliczności istotne w sprawie (art. 7 i 77 KPA). Ponieważ nie ma ustawowej definicji „okoliczności istotne w sprawie”, ani nie jest możliwe sformułowanie uniwersalnej, zawsze poprawnej definicji tego określenia, organ jest zobowiązany zapewnić stronie czynny udział w postępowaniu (art. 10 § 1 KPA), a w szczególności organ powinien ustosunkowywać się do wniosków dowodowych strony i okoliczności faktycznych wskazywanych przez stronę dla wyjaśnienia swego postępowania (art. 78 i nast. KPA). Konsekwencją jest obowiązek organu wyjaśnienia w uzasadnieniu decyzji wyboru faktów uznanych przez organ za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz wskazanie przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej (art. 107 § 3 KPA). Zarówno kierowca w protokole kontroli, jak i przedsiębiorca w odwołaniu twierdzili, że powodem niedojechania do końcowego przystanku była awaria autobusu wymagająca zjazdu do warsztatu naprawczego. Dla wyjaśnienia tego twierdzenia nie przeprowadzono żadnego postępowania wyjaśniającego (naruszając art. 7 i art. 77 KPA), ani w decyzjach nie wyjaśniono, dlaczego twierdzenie to uznano za niewiarygodne (naruszając art. 107 § 3 KPA).
B. Organy administracyjne mają obowiązek działać racjonalnie, a nie arbitralnie. Temu ma służyć zarówno obowiązek przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego (art. 7 i art. 77 KPA), obowiązek sporządzenia z urzędu adekwatnego uzasadnienia faktycznego i prawnego decyzji (art. 107 § 3 KPA), jak i wyjaśnianie stronom zasadności przesłanek, którymi kierują się przy załatwieniu sprawy, aby w ten sposób w miarę możności doprowadzić do wykonania przez strony decyzji bez potrzeby stosowania środków przymusu (art. 11 KPA). Nie można mówić o przestrzeganiu powyższych obowiązków, gdy decyzja organu I instancji jest wewnętrznie sprzeczna i zawiera arbitralne kwalifikacje czynności strony, a następnie organ II instancji tych rażących uchybień nie naprawia, lecz utrzymuje decyzję w mocy.
Nawet występowanie radcy prawnego w imieniu strony postępowania nie powoduje sytuacji, w której organ mógłby zostać zwolniony z obowiązku dokładnego ustalenia stanu faktycznego. Wynika to z regulacji art. 7 KPA, ustanawiającego jedną z ogólnych zasad postępowania administracyjnego, która winna być bezwzględnie przestrzegana przez organ”. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Warszawie z dnia 7 grudnia 2007 r. VI SA/Wa 1541/07″. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Krakowie z dnia 7 listopada 2007 r. III SA/Kr 710/07.
Krok po kroku jak napisać skuteczną skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego.
Możliwe uchybienia przepisom KPA jako podstawa skargi do wsa. Postępowanie dowodowe.
