Dochodzenie roszczeń objętych fakturami wystawionym przez 9 laty. Kiedy tak naprawdę następuje przedawnienie faktury?
Spotykam się niekiedy z pytaniem, czy możliwe jest dochodzenie należności z faktur wystawionych przed 7,8 czy 9 laty? Za tym pytaniem kryją się często obawy, czy dane roszczenie jest przedawnione. Odpowiedź na takie pytanie jest złożona.
Podstawa roszczeń objętych fakturą
Przede wszystkim należy zauważyć, że to nie faktury są podstawą roszczenia. Faktura VAT jest dokumentem, który stwierdza sprzedaż towaru lub wykonanie usługi (art. 106 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług). Faktura zazwyczaj jest wystawiona na podstawie umowy. Termin „umowa” należy rozumieć bardzo szeroko. Jeżeli wchodzimy do sklepu i kupujemy mleko to zawieramy umowę sprzedaży w formie ustnej (art. 535 k.c.) jeśli jedziemy pociągiem to zawieramy umowę przewozu (art. 774 k.c.), której potwierdzeniem jest zakup biletu w kasie. W przypadku gdy chcemy sprzedać mieszkanie również zawieramy umowę sprzedaży przy czym w tym przypadku wymagana jest forma aktu notarialnego (art.158 k.c.). Warto wskazać przykładowo, że przepisy przewidują następujące typy umów: wspomniana umowa sprzedaży, umowa przewozu, umowa o dzieło, umowa o roboty budowlane, najem, dzierżawa , leasing, umowa zlecenia, agencyjna, komisu itd. Dlatego przedawnienie faktury jest terminem niezwykle ruchomym i uzależnionym od rodzaju umowy jaką obejmowała
Terminy przedawnienia roszczeń w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej
W zależności od typu zawartej umowy prawo przewiduje różne terminy przedawnienia.
Najpowszechniejszą umową zawieraną w obrocie gospodarczym jest umowa sprzedaży. Roszczenia z takiej umowa ulegają przedawnieniu z upływem 2 lat (art. 554 k.c.) licząc, zazwyczaj, od dnia następnego po dniu płatności określonym na fakturze a gdy termin na fakturze nie jest określony od dnia wystawienia faktury.
Przedawnienie roszczeń z umowy o dzieło upływa po 2 latach od dnia w którym dzieło zostało lub miało być wykonane (art. 646 k.c.). Za umowę dzieło można uznać, oprócz robót malarskich, inne roboty remontowe, wykonanie pomiaru geodezyjnego, opracowanie projektu, umycie szyb w biurowcu, napisanie tekstu na zamówienie. W takich przypadkach termin przedawnienia będzie biegł już od dnia wykonania dzieła, często może być to termin wcześniejszy niż termin wystawienia faktury .
Przykład:
Krzysztof Nowak prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą Maratex wykonał na rzecz Jana Olchowskiego działającego pod nazwą Sklep Spożywczy u Janka kraty zabezpieczające wejście do magazynu. Kraty zostały wykonane 20-05-2010 r. Krzysztof Nowak wystawił fakturę w dniu 27-05-2010 r. Z punktu widzenia prawa strony zawarły umowę o dzieło. Przedawnienie faktury biegnie od dnia 21-05-2010 r. i upływa po dniu 20-05-2012.
Pretensje z umowy o roboty budowlane ulegają przedawnieniu po 3 latach (art. 118 k.c.) licząc najczęściej od dnia nastepnego po dniu płatności podanego na fakturze. Warto zauważyć, że niekiedy możemy mieć problemy z jakim typem umowy mamy do czynienia. Przykładowo, czy murowanie domu jest umową o roboty budowlane czy umową o dzieło? Odpowiednia kwalifikacja umowy może rodzić odmienne skutki prawne. W przypadku gdy dojdziemy do wniosku, że mamy do czynienia z umową o roboty budowlane termin przedawnienia jest trzyletni a w przypadku umowy o dzieło już tylko 2 letni. Warto zauważyć, że poglądy prawników są w tym temacie rozbieżne.
3 letni termin przedawnienia dla roszczeń o zapłatę czynszu ustawodawca przewiduje również dla umów najmu lub umów dzierżawy (art. 118 k.c.). Warto zauważyć, że jako umowy najmu lub dzierżawy kwalifikowane mogą być umowy dotyczące domów, lokali, umowy o korzystanie z domeny internetowej.
W terminie 3 lat winien upomnieć się o swoje należności agent z tytułu umowy agencyjnej (art. 118 k.c.)
Gdy umowa dotyczy transportu, termin przedawnienia żądania zapłaty za wykonany przewóz wynosi 1 rok w transporcie krajowym (art. 792 k.c.), natomiast w przypadku transportu międzynarodowego jest to termin 15 miesięczny lub wyjątkowo 3 lata (art. 32 konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) dalej zwana konwencją o CMR). Pod pojęciem transportu międzynarodowego należy rozumieć taką sytuację gdy towar jest przewożony z jednego państwa do innego, chociaż stronami umowy mogą być tylko przedsiębiorcy mający swoją siedzibę w Polsce.
Warto również zwrócić uwagę, że roszczenia z ugody zawieranej w ramach prowadzonej działalności gospodarczej będą ulegać trzyletniemu terminowi przedawnienia (art. 118 k.c.) licząc od dnia płatności określonej w ugodzie. W przypadku gdy strony zawrą np. umowę sprzedaży, a potem podpiszą ugodę to przestaje obowiązywać ich umowa sprzedaży , a wiąże ich ugoda
Przykład:
Pomerania spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sprzedała Andrzejowi Soprano gwoździ. Spółka wystawiła fakturę w dniu 31-05-2008 r. Andrzej Soprano nie zapłacił za gwoździe i w dniu 20-08-2010 roku strony zawarły ugodę na mocy której Andrzej Soprano zobowiązał się do zapłaty należności w terminie do 22-12-2010 roku.
Bieg terminu przedawnienia roszczenia o zapłatę biegnie od dnia 23-12-2010 roku i upływa po dniu 22-12-2013 roku.
Czy zatem można dochodzić faktur wystawionych 9 lat temu?
Powiązane publikacje:
