Odstąpienie od umowy nie niweczy kary umownej zastrzeżonej z tytułu nienależytego wykonania zobowiązania – tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 października 2006 r. IV CSK 157/06.
INACZEJ m.in. ww. SA w Katowicach w wyroku z dnia 3 lipca 2008 r. V ACa 199/08.
„Utrzymywanie w mocy postanowień umownych zabezpieczających lub upraszczających wyrównanie szkody w znaczeniu bardziej potocznym niż w art. 361 § 2 k.c. lub skłaniających dłużnika do wypełnienia zobowiązania jest zgodne z zasadami współczesnych regulacji prawa kontraktowego lub traktatowego. Principles of European Contract Law w art. 9:3052 wyrażają zasadę utrzymania w mocy postanowień umowy, które zgodnie z wolą stron mają działać nawet po rozwiązaniu. Utrzymywanie się roszczeń o zapłatę kary umownej nie zostało zakwestionowane w orzecznictwie Sądu Najwyższego (np. wyroki z dnia 26 listopada 2004 r., V CK 411/04, „Izba Cywilna” 2005, nr 10, s. 48, z dnia 6 maja 2004 r., II CK 261/03, niepubl., oraz z dnia 15 września 2005 r., II CK 72/05, niepubl.).
Z tych przyczyn Sąd Najwyższy uznał, że wykonanie prawa odstąpienia od umowy wzajemnej znosi prawa i obowiązki stron należące do jej istoty, natomiast wywołuje nowe roszczenia określone w ustawie oraz nie znosi odpowiedzialności z tytułu zastrzeżenia kary umownej”. – Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 października 2006 r. IV CSK 157/06.
Przy ocenie zastrzeżenia kary umownej na wypadek odstąpienia od umowy sąd ocenia na czym polegała niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania.
„Zgodnie z brzmieniem art. 483 § 1 k.c. kara umowna może być zastrzeżona na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego.
Treść art. 483 § 1 k.c. wskazuje równocześnie, że zapłata kary umownej może być przewidziana jedynie na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Odstąpienie od umowy stanowi realizację uprawnień związanych z określonymi wypadkami niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązań z umów wzajemnych (art. 491-493 k.c.) i skuteczne odstąpienie od umowy stanowi w pewnym sensie potwierdzenie, że istotnie miał miejsce przypadek niewykonania lub nienależytego umowy przez drugą stronę. Zastrzeżenie kary umownej na wypadek odstąpienia od umowy można zatem traktować jako formę uproszczenia redakcji warunków umowy, która pozwala na przyjęcie przez strony, że wypadki niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, które uprawniają stronę do odstąpienia od umowy, stanowią jednocześnie podstawę do domagania się zapłaty kary umownej. Ocena skuteczności zastrzeżenia kary umownej na wypadek odstąpienia od umowy nie może być oderwana od oceny, na czym polegało niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania”. – Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2007 r. III CSK 288/06.
Aplikantka radcowska Sylwia Gładysz
