Ważne jest postanowienie umowne wprowadzające karę umowną za odstąpienie od umowy dokonane skutkiem niewykonania zobowiązania pieniężnego – warunki takiego zastrzeżenia Sąd Najwyższy wyjaśnił w wyroku z dnia 20 października 2006 r. IV CSK 154/06.
„Odstąpienie od umowy powoduje, że uznaje się, iż umowa w ogóle nie wywarła żadnych skutków prawnych. W konsekwencji, po skutecznym odstąpieniu od umowy strony powinny zwrócić sobie – na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu – to, co świadczyły, ewentualnie wynagrodzić szkody spowodowane odstąpieniem od umowy. W rozpoznawanej sprawie na skutek odstąpienia od umowy leasingobiorca został zobowiązany do zwrotu rzeczy leasingodawcy, karę umowną zastrzeżoną na wypadek odstąpienia od umowy wiązać można więc z nienależytym wykonaniem zobowiązania zwrotu rzeczy, a jest to niewątpliwie świadczenie niepieniężne. W związku z odstąpieniem od umowy mogą powstać po stronie leasingodawcy także szkody spowodowane faktem zerwania więzi umownej łączącej strony. Przykładem ilustrującym tę tezę jest stan faktyczny niniejszej sprawy, leasingobiorca nie wydał bowiem w terminie urządzenia, które używał na podstawie umowy leasingu. W istocie więc kara umowna zastrzeżona na wypadek odstąpienia od umowy jest karą przewidzianą w razie niewykonania lub nienależytego wykonania wszelkich zobowiązań niepieniężnych, jakie mogą powstać wskutek odstąpienia od umowy. Z tego względu, dla możliwości skutecznego zastrzeżenia kary umownej z tytułu odstąpienia od umowy, nie ma znaczenia, że przyczyną, uprawniającą leasingodawcę do złożenia oświadczenia o odstąpieniu było nienależyte wykonanie przez leasingodawcę świadczenia pieniężnego (zapłaty rat leasingowych). (…) Zważywszy, że karę umowną można dochodzić nawet gdy nie powstała żadna szkoda, wystarczy wykazanie, iż nastąpiło odstąpienie od umowy i iż dla naprawienia szkód jakie mogą powstać z tytułu skutecznego odstąpienia od umowy zastrzeżona została kara umowna. Istnienie szkody i jej rozmiar mogą więc mieć w tej sytuacji znaczenie tylko dla ewentualnego miarkowania kary umownej, gdy zachodzą przesłanki określone w art. 484 § 2 k.c. – Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 października 2006 r. IV CSK 154/06.
