Roszczenia, jakie mogą powstać na tle wykonywania umowy przewozu, to przede wszystkim te związane z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem obowiązków z niej wynikających. Zasadą jest, że roszczenia, które mogą wyniknąć z przewozów podlegających Konwencji CMR, przedawniają się po upływie 1 roku, a dnia wyjściowego dla rozpoczęcia biegu przedawnienia nie wlicza się do terminu przedawnienia. Gdy jednak zapoznamy się ze szczegółowymi zapisami Konwencji CMR, okazuje się, że nie zawsze będzie to termin roczny, a w zależności od rodzaju zdarzenia, z którego wywodzi się nasze roszczenie, może być on dłuższy i liczony jest w odmienny sposób.
Dla ułatwienia w przedstawionej poniżej tabeli zestawione zostały rodzaje zdarzeń, od których należy liczyć bieg przedawnienia dla roszczeń z nich wynikających oraz terminy ich przedawnienia.
| RODZAJ ZDARZENIA | DZIEŃ, OD KTÓREGO PRZEDAWNIENIE ROZPOCZYNA BIEG |
| częściowe zaginięcie, uszkodzenie, opóźnienie dostawy | 1 rok od dnia wydania przesyłki |
| całkowite zaginięcie | 1 rok od 30 dnia po upływie umówionego terminu dostawy, jeżeli termin nie był umówiony – od 60 dnia po przyjęciu towaru przez przewoźnika; |
| inne przypadki np. brak zapłaty wynagrodzenia za wykonany przewóz | 1 rok od upływu trzymiesięcznego terminu od dnia zawarcia umowy przewozu |
Poniższe przykłady obrazują natomiast, w jaki sposób w praktyce należy liczyć bieg przedawnienia.
Przykład 1: Przedawnienie roszczenia o odszkodowanie z tytułu opóźnienia w przewozie.
Walery Krajewski prowadzi firmę transportową pod nazwą „Transport i Spedycja”. Inny przedsiębiorca – Marcin Nowak działający jako podwykonawca firmy transportowej z Gdańska – zlecił Waleremu Krajewskiemu wykonanie przewozu towarów na trasie Warszawa – Kopenhaga. Przesyłka została wydana przewoźnikowi w dniu 02.03.2010 r. i miała zostać dostarczona do magazynu w Kopenhadze w dniu 06.03.2010 r. Na skutek opóźnienia w przewozie przesyłka dotarła do miejsca przeznaczenia dopiero w dniu 08.03.2010 r. Na skutek opóźnienia Marcin Nowak poniósł szkodę, ponieważ z powodu niedotrzymania terminu dostawy, musiał zapłacić karę umowną, jaką obciążyła go firma spedycyjna z Gdańska. W październiku 2011 r. Marcin Nowak postanowił dochodzić od Walerego Krajewskiego odszkodowania z tytułu nieterminowego wykonania umowy przewozu. Czy roszczenie przysługujące Marcinowi Nowakowi może być skutecznie dochodzone przed sądem? W jaki sposób przed zasądzeniem roszczenia może bronić się przewoźnik?
Nie ma przeszkód, aby Marcin Nowak skierował sprawę do sądu. Z uwagi jednak na upływ rocznego terminu, roszczenie uległo przedawnieniu i pan Marcin musi się liczyć z tym, że w razie podniesienia przez przewoźnika zarzutu przedawnienia, przegra sprawę. W jaki sposób obliczyć, kiedy roszczenie się przedawniło? Dla rozpoczęcia biegu przedawnienia kluczowa jest data wydania przesyłki t.j. 02.03.2010 r. Ponieważ dla rozpoczęcia biegu przedawnienia nie wlicza się dnia, od którego termin ten rozpoczyna swój bieg, roczny termin przedawnienia liczymy od dnia następnego t.j. 03.03.2010 r. i upływa on w dniu 03.03.2011 r.
Przykład 2: Przedawnienie roszczenia o odszkodowanie w razie całkowitego zaginięcia przesyłki.
Producent lodówek „Elma” sp. z o.o. zleciła firmie przewozowej „Międzynarodowy Transport i logistyka” sp. z o.o. transport lodówek z Polski do Hamburga. Lodówki miały zostać dostarczone do magazynu marketu zajmującego się sprzedażą sprzętu RTV i AGD na kilka dni przed jego oficjalnym otwarciem w dniu 04.05.2010 r. Podczas transportu towar został skradziony. W jaki sposób obliczyć termin przedawnienia roszczenia w razie zaginięcia przesyłki?
Dla określenia początku biegu terminu przedawnienia w pierwszej kolejności należy ustalić termin dostawy przesyłki, który w tym przypadku określony został w umowie na 04.08.2010 r. Do tej daty należy dodać 30 dni. Ponieważ do rozpoczęcia biegu przedawnienia nie wlicza się dnia, od którego termin ten rozpoczyna swój bieg, 30 dni upływa w dniu 03.09.2010 r. Roczny termin przedawnienia liczymy od dnia następnego t.j. 04.09.2010 r. i upływa on 04.09.2011 r.
