Z uzasadnienia wyroku Sądu Najwyższego z dnia 1 kwietnia 2011 r. III CSK 220/10:
Utrata przez kupującego uprawnień z tytułu rękojmi za wady rzeczy, w tym do odstąpienia o umowy sprzedaży, jak również brak podstaw do skutecznego odstąpienia od umowy sprzedaży na podstawie art. 491 § 1 k.c., nie eliminuje możliwości dochodzenia przez kupującego roszczenia odszkodowawczego na zasadach ogólnych o naprawienie szkody doznanej przez kupującego wskutek nienależytego spełnienia świadczenia przez sprzedawcę poprzez sprzedaż rzeczy wadliwej (art. 471 KC). Strona powinna jednak wyraźnie określić w pozwie, że żąda również oceny zgłoszonego żądania jako roszczenia odszkodowawczego w razie uznania braku podstaw do uwzględnienia powództwa o zwrot spełnionego świadczenia. W przeciwnym razie strona pozwana nie mogłaby skutecznie się bronić w postępowaniu sądowym przez podnoszenie i dowodzenie faktów i zarzutów istotnych dla oceny dochodzonego powództwa z punktu widzenia przepisów dotyczących odpowiedzialności odszkodowawczej za nienależyte wykonanie zobowiązania.
ODMIENNOŚĆ ROSZCZEŃ Z RĘKOJMI ZA WADY RZECZY A ROSZCZENIE ODSZKODOWAWCZE:
Roszczenie odszkodowawcze na podstawie art. 471 k.c. nie obejmuje zwrotu spełnionego świadczenia, lecz naprawienie szkody spowodowanej nienależytym wykonaniem zobowiązania. Inne są także przesłanki tego roszczenia w porównaniu do roszczenia o zwrot spełnionego świadczenia. Odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi jest odpowiedzialnością obiektywną podczas, gdy odpowiedzialność za nienależyte wykonanie zobowiązania jest odpowiedzialnością opartą na zasadzie winy. Przesłanką skutecznego odstąpienia od umowy wzajemnej na podstawie art. 491 § 1 k.c. jest natomiast zwłoka jednej ze stron w wykonaniu zobowiązania oraz bezskuteczny upływ dodatkowego terminu wyznaczonego przez kontrahenta umowy do wykonania zobowiązania z umowy wzajemnej. W przypadku odpowiedzialności odszkodowawczej należy wykazać także wysokość poniesionej szkody oraz istnienie adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy szkodą a nienależytym wykonaniem zobowiązania. Uwzględniając te różnice, należy uznać, że roszczenia o zwrot spełnionego świadczenia w związku z odstąpieniem od umowy sprzedaży oraz o zapłatę odszkodowania za nienależyte wykonanie umowy sprzedaży nie są tożsame pod względem ich podstaw materialno-prawnych, przedmiotu żądania (zwrot spełnionego świadczenia oraz zapłata odszkodowania pieniężnego) oraz przesłanek warunkujących ich uwzględnienie, a tym samym – pośrednio – podstawy faktycznej tych roszczeń.
Podsumowanie z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 1 kwietnia 2011 r. III CSK 220/10:
|
W przypadku umowy sprzedaży znajduje zastosowanie zarówno art. 560 § 1 i 2 KC będący podstawą odstąpienia od umowy sprzedaży, jeśli rzecz ma wady oraz art. 491 § 1 KC będący podstawą do odstąpienia od umowy sprzedaży, jeżeli strona dopuściła się zwłoki w wykonaniu obowiązku wynikającego z przepisów o odpowiedzialności sprzedawcy z tytułu rękojmi za wady rzeczy sprzedanej. Jeśli strona nie może odstąpić od umowy sprzedaży na podstawie art. 560 § 1 KC np. z powodu upływu terminów zawitych określonych w art. 568 § 1 KC, może odstąpić od umowy na podstawie art. 491 § 1 KC. Niezależnie od prawa odstąpienia od umowy strona może skorzystać z art. 471 KC, czyli roszczenia odszkodowawczego na zasadach ogólnych o naprawienie szkody doznanej z powodu np. nienależytego spełnienia świadczenia przez sprzedawcę poprzez sprzedaż rzeczy wadliwej. |
