Odstąpienie od umowy przy świadczeniach podzielnych art. 491 § 2 KC.
Kwestia ta ma szczególne znaczenie w umowach o roboty budowlane z uwagi na niejednoznaczne stanowisko Sądu Najwyższego co do podzielności świadczenia wykonawcy. Wskazówki w tym przedmiocie Sąd Najwyższy zajął w wyroku z 4 czerwca 2009 r. III CSK 337/08, w którym wskazał, że o podzielności świadczenia przesądza treść umowy:
„W kwestii podzielności świadczenia wykonawcy istnieją dwie rozbieżne wypowiedzi Sądu Najwyższego. W wyroku z dnia 14 marca 2002 r., IV CKN 821/00 Sąd Najwyższy podkreślił, że charakter podzielny ma z istotny swojej świadczenie pieniężne oraz z reguły świadczenie rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku. Świadczenie rzeczy oznaczonej co do tożsamości jest zawsze niepodzielne. Bez względu na to, czy chodzi o umowę o roboty budowlane czy umowę o dzieło, wykonywanie oczyszczalni nie może być uznane za świadczenie podzielne. Podzielenie tego przedmiotu na poszczególne elementy spowoduje bowiem istotną zmianę jego właściwości. Zgodnie zaś z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2004 r., IV CK 172/03 świadczenie wykonawcy wynikające z umowy o roboty budowlane jest podzielne.
Zgodnie z art. 491 § 2 zdanie pierwsze k.c., jeżeli świadczenia obu stron są podzielne, a jedna ze stron dopuszcza się zwłoki tylko co do części świadczenia, uprawnienie do odstąpienia od umowy przysługujące drugiej stronie ogranicza się, według jej wyboru, albo do tej części, albo do całej reszty nie spełnionego świadczenia. Podzielność świadczenia pieniężnego pozwanej jest oczywista. Powstaje natomiast pytanie, czy również świadczenie niepieniężne powódki jest podzielne. Odpowiedź na to pytanie znajduje się w łączącej strony umowie z dnia 18 kwietnia 2005 r. W § 7 ust. 3 i 4 przewidziano obowiązki stron na wypadek odstąpienia od umowy lub jej rozwiązania. Obowiązki te są związane w szczególności z zabezpieczeniem robót, sporządzeniem wykazów materiałów budowlanych, odbiorem przez zamawiającego odbioru robót wykonanych i zabezpieczających oraz przejęciem przez niego placu budowy. Strony wyraźnie zatem zakładały, że po ewentualnym odstąpieniu od umowy przez powoda inwestycja zostanie dokończona przez kogoś innego. W konkluzji tej części rozważań należy zatem podkreślić, że o tym, czy świadczenie niepieniężne przewidziane w umowie o roboty budowlane jest podzielne, czy niepodzielne, w rozumieniu art. 491 § 2 w związku z art. 379 § 2 k.c., decydują przede wszystkim postanowienia umowy interpretowane zgodnie z art. 65 § 2 k.c.”. – wyrok SN z 4 czerwca 2009 r. III CSK 337/08.
|
Podzielne są świadczenia pieniężne i rzeczy oznaczonych co do gatunku w przypadku świadczeń niepieniężnych np. świadczenia wykonawcy przy umowie o dzieło czy roboty budowlane decyduje treść umowy. |
